صنعت خودرو ایران طی سال‌های اخیر با بزرگ‌ترین تحریم‌ها مواجه شده است. بسیاری معتقد بودند پس از تحریم‌هایی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت آمریکا بر ایرانی تحمیل کرد، صنعت خودرو نابود خواهد شد و حداقل بخش بزرگی از آن تعطیل خواهد شد. اما روند صنعت خودرو در ایران به گونه‌ای پیش رفت که طی سال‌های بعد خودروهای جدید رونمایی شد و چند خودرو نیز در مرحله طراحی و تولید قرار گرفت. همکاری قطعه‌سازان و خودروسازان در سال‌های گذشته سبب شد این صنعت همچنان سرپا بماند و البته بتواند تا حدود افت شدید تولید را هم جبران کند.

هرچند به لحاظ فنی انتقادات بسیاری به این صنعت وارد است، اما روند نزولی که برای آن به وجود آمده بود، قطع شده و حالا این امید وجود دارد با خروج برخی محصولات و عرضه محصولات جدید یک جهش کیفی نیز در این صنعت رخ دهد. اما بر عکس ایران که توانست جان سالم از تحریم‌ها به در ببرد و تولید را ادامه دهد، در روسیه صنعت خودرو به شکل عجیبی از کار افتاد و با خروج بسیاری از شرکت‌های خارجی صنعت خودرو این کشور هم به شکل نیمه‌تعطیل درآمد. این روند باعث شد بحث همکاری روس‌ها با ایران مطرح شود.

بنا بر شنیده‌ها، روس‌ها با چند قطعه‌ساز داخلی برای خرید قطعات مذاکره کرده‌اند؛ موضوعی که توسط وزیر صمت هم تایید شد و او از همکاری ایران و روسیه در بخش صنعت قطعه‌سازی خبر داد.

همچنین بحث تامین موتور خودرو تندر90 برای ایران از طریق روس‌ها مطرح شد که در ادامه به بحث تولید مشترک این موتور با همکاری ایران‌ و روسیه و به‌منظور مصرف خودروسازان هر دو کشور تبدیل شد. این در حالی است که سایپا طی سال‌های اخیر به دنبال تولید محصولی بر پایه پلت‌فرم تندر90 بوده و به‌نظر می‌رسد این محصول با قوای محرکه جدید عرضه خواهد شد.

بنابراین در این شرایط این سوال مطرح می‌شود از همکاری صنعت خودرو ایران و روسیه، آیا روس‌ها نفع بیشتری خواهند برد یا ایرانی‌ها؟

امراله امینی، کارشناس صنعت خودرو

همکاری خودرویی با روس‌ها عایدی برای ایران ندارد

همکاری خودرویی با روسیه به خودروسازی داخلی چیزی اضافه نمی‌کند. استانداردهای خودروسازی روسیه متفاوت با استانداردهای روز صنعت جهان است و در این باره آن‌ها خود را تافته جدابافته می‌دانند. این‌ درحالی است که با توجه به چنین مسائلی عملا صنعت خودرو روسیه نسبت به دانش روز این صنعت در جهان بسیار عقب است.

مقامات دولتی مدعی هستند؛ با مشارکت روس‌ها می‌توان محصولات رنو را در ایران مونتاژ کرد. هرچند رنو برنامه توسعه‌ای خود در شرق اروپا را در کشورهایی مانند روسیه و رومانی طی این سال‌ها گسترش داده، اما با تحریم روسیه بعد از حمله به اوکراین عملا ارتباط این کشور با رنو قطع شده و دیگر انتقال دانش و تکنولوژی انجام نمی‌شود.

درواقع تنها یک‌سری امکانات سخت‌افزاری رنو در خاک روسیه باقی مانده است. بنابراین به اعتقاد من این همکاری در چنین وضعیتی برای کشور ما مناسب نیست، مگر آن‌که قطعه‌سازان ما تبدیل به تامین‌کنندگان قطعات برای خودروهای روسی شوند؛ آن‌هم قطعاتی که در داخل هم مصرف دارد و با این کار می‌توان تیراژ آن‌ها را بالا برد و تولید آن‌ها را مقرون به‌صرفه‌تر کرد.

امیرحسن کاکایی، مدیر گروه قوای محرکه خودرو دانشگاه عمل و صنعت ایران

روسیه از صنعت خودرو ایران نفع بیشتری می‌برد

ایران و روسیه نمی‌توانند در زمینه تولیدات محصولات رنو همکاری گسترده‌ای با یکدگر داشته باشند؛ اصولا باتوجه به این‌که مزیت‌های ایران و روسیه برای سرمایه‌گذاری رنو در دو کشور یکسان است، صحبت از تولید خودرو مشترک آن هم روی پلت‌فرم رنو به هیچ عنوان عملی نیست.

ایران و روسیه باتوجه به نیروی کار و انرژی ارزان گزینه‌های مطلوبی برای سرمایه‌گذاری رنو محسوب می‌شدند. برای همین رنو در دو کشور این کار را انجام داد. اما درحال‌حاضر به خاطر تحریم‌ها، فعالیت این شرکت در هر دو کشور تعطیل شده است. حال این‌که ما بخواهیم با روس‌ها فعالیت مشترک خودرویی انجام دهیم، نیاز به برنامه‌ریزی بلندمدت دارد و در کوتاه‌مدت نتیجه‌ای نخواهیم گرفت. بنابراین باید دید مزیت ایران و روسیه هر کدام در چه قسمتی است.

به اعتقاد من؛ وضعیت ما از روس‌ها در صنعت خودرو خیلی بهتر بوده و این روسیه است که از این همکاری نفع بیشتری خواهد برد. دلیلش هم این است که از زمانی‌که ما با تحریم روبه‌رو شدیم، روی صنعت خودرو خود سرمایه‌گذاری کردیم و توانستیم گام‌های خوبی را برداریم. اما روس‌ها باتوجه به همکاری‌های خارجی که شروع کردند، عملا صنعت خودرو خود را به دست خارجی‌ها سپردند. اما درحال‌حاضر با این جنگی که به راه افتاده در عمل صنعت خودرو روسیه تعطیل شده است. در چنین شرایطی، طبیعتا روس‌ها به دنبال چنین همکاری‌هایی می‌گردند، اما باید دید نفع ما در این بین چیست.

ازسوی‌دیگر، چنین همکاری‌هایی نیز نیاز به یک بازار انبوه دارد و همان‌طور که گفته شد؛ برای چنین موضوعی باید یک برنامه‌ریزی بلندمدت انجام شود و دو کشور باتوجه به پتانسیل‌هایی که دارند، هر کدام یک گوشه کار را بگیرند. اما باتوجه به رویکردی که در دوطرف وجود دارد، به اعتقاد من چنین برنامه‌ریزی بلندمدتی وجود نخواهد داشت و این همکاری‌ها در حد حرف باقی خواهد ماند.